Nguyên nhân gây mất sữa ở mẹ sau sinh và cách khắc phục

Mọi người thường quan tâm và chú ý nhiều đến những thực phẩm giúp lợi sữa cho mẹ bầu nhưng lại có ít người quan tâm tìm hiểu kỹ nguyên nhân gây mất sữa. Việc các mẹ áp dụng thực đơn, ăn nhiều những thực phẩm giúp tăng lượng sữa là rất tốt nhưng việc tìm hiểu “thủ phạm” tiềm ẩn khiến mình ít sữa, mất sữa cũng là một yếu tố rất quan trọng giúp các mẹ nhanh chóng gọi được nguồn sữa về.

1. Mất sữa ở mẹ sau sinh là như thế nào?

1.1. Khái niệm

Mất sữa đột ngột là hiện tượng các tuyến sữa của bà mẹ ngừng hoạt động không tiết được ra sữa như bình thường. Thời gian dài ngắn tùy thuộc vào tình trạng của người mẹ, hiện tượng mất sữa có thể xảy ra đột ngột hoặc từ từ rồi mất hẳn.

Khi bị mất sữa đột ngột, các mẹ sẽ dễ dàng nhìn thấy các dấu hiệu mất sữa điển hình như bầu vú xẹp, lỏng lẻo, không cảm thấy căng tức, đau khi không cho bé bú. Dù cố gắng nặn hay vắt đều không thấy sữa chảy ra.

Có nhiều nguyên nhân gây mất sữa mẹ sau sinh

 1.2. Lý giải khoa học

Thông thường khi mẹ mang bầu, sữa đã dần được sản xuất và lưu trữ trong các nang sữa ở bầu ngực. Nguyên nhân khoa học gây ra tình trạng mất sữa là do mẹ thiếu hụt 2 loại hormone Prolactin tạo sữa và Oxytocin tiết sữa.

Với một số mẹ sinh non, tình trạng mất sữa sẽ diễn ra ngay sau khi sinh. Đó là do cơ chế tạo sữa chưa được hoàn chỉnh và quy trình tạo sữa bị ảnh hưởng. Sự thay đổi đột ngột ngày khiến cho lượng sữa giảm sút và mất dần ngay sau khi sinh.

2. Nguyên nhân mất sữa ở bà mẹ sau sinh

Có rất nhiều nguyên nhân gây mất sữa ở bà mẹ sau sinh nhưng chủ yếu do những nguyên nhân sau:

2.1. Áp lực tâm lý, căng thẳng đầu óc

Việc tâm lý bị ảnh hưởng sau sinh ở các bà mẹ đã không còn xa lạ. Sinh con và nuôi con là công việc khó khăn và mệt mỏi. Nhiều mẹ phải gồng gánh quá nhiều, vừa phải chăm lo con cái, làm việc nhà cộng thêm việc thay đổi nồng độ hormone trong cơ thể khiến nhiều bà mẹ khó tránh khỏi tâm trạng căng thẳng, chịu đựng đến kiệt sức. Chính việc bị căng thẳng quá độ, stress và buồn bã quá lâu mà Prolactin và Oxytocin không được sản sinh. Đây chính là nguyên nhân gây mất sữa lớn nhất phải kể đến.

2.2. Thiếu ngủ, thể trạng yếu

Sinh khi sinh nở, mẹ bị hao tổn rất nhiều sinh lực. Nếu như không được nghỉ ngơi, thư giãn và hồi sức mà phải chăm con suốt cả ngày lẫn đêm thì mẹ rất dễ bị suy kiệt. Năng lượng để duy trì một cơ thể khỏe mạnh còn thiếu, thì khó mà tập trung cho việc tạo sữa, tiết sữa.

Mẹ cần dành thời gian nghỉ ngơi hợp lý sau sinh

Mẹ nên dành thời gian nghỉ ngơi hợp lý, tránh tình trạng quá mệt mỏi và căng thẳng. Hãy dành cho mình nhiều thời gian để ngủ. Mỗi ngày, mẹ nên ngủ ít nhất khoảng 10 tiếng, khoảng 2 – 4 tiếng vào ban ngày và 6 – 8 tiếng vào ban đêm để cơ thể được nghỉ ngơi, quá trình tiết sữa cũng trở nên thuận lợi hơn.

2.3. Sinh non hoặc đẻ mổ

Như đã nhắc đến trong phần lý giải khoa học, sinh non hoặc sinh mổ là nguyên nhân gây mất sữa. Tuy nhiên, bên cạnh đó còn phải nhắc đến ảnh hưởng của thuốc tê, thuốc mê và cơn đau đổ lại sau sinh. Đây mới là nguyên nhân hàng đầu gây ức chế các hormone tạo sữa, tiết sữa.

2.4. Thiếu máu

Thiếu máu có thể là một vấn đề thuộc thể trạng, cũng có thể là hệ quả của quá trình sinh mổ đầy đau đớn. Thiếu máu đẩy mẹ vào trạng thái nguy hiểm, với những biểu hiện như tụt huyết áp, chóng mặt, đau đầu và buồn nôn. Mất sữa chỉ là một trong vô vàn tác hại của thiếu máu.

2.5. Mắc các bệnh về tuyến vú

Đây cũng là nguyên nhân gây mất sữa đáng được quan tâm. Bởi các bệnh về tuyến vú không còn xa lạ và sẽ không chừa bất cứ ai. Đối với mẹ sau sinh, tình trạng viêm tắc tuyến vú do tắc sữa, nứt cổ gà hay áp xe vú sẽ khiến quy trình tạo sữa của mẹ bị tác động.

Các bệnh lý về tuyến vú cũng là một trong những nguyên nhân gây mất sữa cho mẹ sau sinh

2.6. Thiếu cân bằng chế độ dinh dưỡng

Có lẽ nguyên nhân gây mất sữa do dinh dưỡng đã không còn xa lạ. Không phải mẹ cứ ăn nhiều là có đủ chất. Việc ăn đa dạng là tốt, nhưng mẹ nên tránh ăn các loại thực phẩm gây tắc sữa như dưa chua, măng tươi… hay thiếu cân bằng dinh dưỡng giữa các nhóm thực phẩm.

2.7. Không cho con bú thường xuyên

Tưởng chừng việc cho con bú không liên quan đến vấn đề tiết sữa, nhưng thực ra nó có mối liên kết chặt chẽ. Sữa mẹ chỉ tiết ra khi con có nhu cầu bú mà thôi. Và sữa mẹ cũng chỉ tiết lượng sữa mà con cần. Vì thế, nếu không cho con bú thường xuyên, sữa mẹ sẽ chỉ sản xuất một lượng tương đương từng cữ bú của bé.

2.8. Cho con dùng sữa công thức từ sớm

Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho con, nhưng nhiều mẹ vẫn lầm tưởng rằng sữa công thức mới cho con nhiều năng lượng và dưỡng chất hơn. Chính suy nghĩ sai lầm này khiến cho lượng sữa của mẹ giảm sút. Khi cho con bú, chính miệng và lưỡi của con sẽ kích thích sản xuất Prolactin và Oxytocin tiết sữa. Cho con uống sữa công thức tức là hạn chế cơ hội bú mẹ của con, đương nhiên là nguyên nhân gây mất sữa nhanh chóng nhất.

Cho con dùng sữa công thức từ sớm là một trong những nguyên nhân gây mất sữa

2.9. Cho con bú không đúng cách

Cho con bú đúng khớp ngậm, đúng tư thế là vô cùng quan trọng. Chỉ khi được nằm gọn trong vòng tay mẹ, có một tư thế nằm thoải mái nhất thì con mới bú được nhiều. Không cho con bú đúng khớp và sai tư thế sẽ cản trở khả năng bú, mút của con. Lượng sữa con bú ít dần chính là nguyên nhân gây mất sữa.

2.10. Khi bị mất sữa, mẹ không massage đúng cách

Nhiều mẹ rất hay có thói quen nặn, bóp bầu ngực để vắt sữa. Mẹ cứ tưởng đây là cách để nặn được sữa ra, nhưng lại là thói quen xấu dễ gây ra viêm tắc, nhiễm trùng và áp xe vú. Bầu ngực mẹ cần được nâng niu, massage nhẹ nhàng thì mới kích thích sữa tiết ra được.

Mẹ nên massage bầu ngực khi không có sữa, thay vì bóp bầu ngực

Tốt nhất là khi bị mất sữa, mẹ nên cho con bú thường xuyên, kết hợp với các bài tập massage nhẹ nhàng và sử dụng máy hút sữa, hút theo từng cữ để tạo phản xạ tiết sữa. Như vậy, dần dần sữa mẹ sẽ lại tràn về cho con.

2.11. Dùng thuốc khi đang cho con bú

Đây là nguyên nhân gây mất sữa mà ai cũng muốn tránh. Trong quá trình cho con bú, nhiều mẹ bị bệnh và buộc phải dùng kháng sinh hay các loại thuốc có chứa thành phần ức chế sản sinh Prolactin và Oxytocin. Kết quả là lượng sữa tạo ra ít dần, sau đó là mất hẳn.

3. Mất sữa sau khi sinh phải làm sao?

Nắm rõ các nguyên nhân gây mất sữa, mẹ hoàn toàn có thể có áp dụng các phương pháp để cải thiện tình trạng, mau chóng tìm lại nguồn sữa cho con. Dưới đây là một số giải pháp giúp mẹ gọi sữa về:

3.1. Cho con bú và vắt sữa thường xuyên

Càng cho con bú nhiều, cơ thể bạn càng sản xuất ra nhiều sữa. Không cần thiết phải tuân thủ nghiêm ngặt theo thời gian biểu để cho con bú. Cho trẻ bú bất cứ lúc nào trẻ đói, miễn là bé muốn, đặc biệt là trong tuần đầu tiên khi mẹ bắt đầu có sữa và chú ý chỉ cho trẻ bú hết một bên vú sau đó mới sang bên còn lại.

3.2. Massage ngực đều đặn mỗi ngày

Đây cũng là giải pháp cho các mẹ mất sữa mau chóng tìm lại dòng sữa cho con. Thay vì tác động lực mạnh lên bầu ngực như nặn sữa, vắt sữa bằng tay, mẹ nên có những thao tác massage nhẹ nhàng. Quan trọng là mẹ phải kiên trì, không bỏ cuộc.

Massage ngực có thể giúp tăng cường sữa cho mẹ

3.3. Bổ sung các thực phẩm lợi sữa

Đây là cách tốt nhất để ngăn chặn và phòng ngừa các nguyên nhân gây mất sữa. Mẹ hãy kiên trì ăn các loại đậu, hạt bổ dưỡng, đu đủ và khoai lang để có nhiều sữa hơn nhé!

3.4. Tránh xa các đồ ăn gây mất sữa

Bên cạnh bổ sung các chất dinh dưỡng bổ ích cho nguồn sữa, mẹ cũng nên loại bỏ các loại thực phẩm gây mất sữa khỏi thực đơn. Điển hình như: lá bạc hà, măng chua, măng tươi, dưa chua, các loại rau cải…

Mất sữa ở phụ nữ sau sinh xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Mẹ có thể lựa chọn cách kiên trì áp dụng các biện pháp tự nhiên hoặc sử dụng đến các sản phẩm lợi sữa để có sữa trở lại.

Xem thêm

• Thành phần HMO trong sữa có tác dụng gì?
• Các loại sữa tốt nhất cho bé 1 tuổi được nhiều mẹ tin dùng
• TOP 10 sữa tốt cho hệ tiêu hoá trẻ sơ sinh